جای خالی بیمه "سیل" در کشور / اجاره "رودخانه" در برخی شهرها

مسعود تجریشی در دومین نشست کرسی‌های آزاد اندیشی با موضوع مدیریت بحران که با حضور رئیس سازمان هواشناسی و اکبر نصراللهی استاد مدیریت بحران و رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه در دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز عصر روز گذشته برگزار شد، گفت: شاید دست اندازی‌های انسانی باعث وقوع مخاطرات طبیعی از جمله سیل اخیر شده باشند. سازمان محیط زیست به عنوان یک دستگاه حاکمیتی، خطرات این دست اندازی‌ها را هم به مردم و هم به مسؤولان هشدار داده است.

وی با بیان این که ایران جزو 10 کشور بالای دنیا از لحاظ وقوع بلایای طبیعی است، گفت: متأسفانه در کشور ما برای مدیریت مخاطره سیل برنامه مشخصی وجود ندارد. همچنین بین دستگاه‌ها هماهنگی و تقسیم کار وجود ندارد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست با اشاره به این که نمی‌توان صرفاً به لحاظ سازه‌ای به سیل و نحوه کنترل آن نگاه کرد، گفت: در دهه‌های اخیر در برخی کشورها بیمه سیل مطرح شده است و از این طریق همه خسارت‌های ناشی از سیل بر عهده دولت‌ها نیست. به این ترتیب کسانی که در نزدیک رودخانه‌ها خانه دارند، باید خانه‌های خود ر ا بیمه کنند. اگر بیمه سیل وجود داشته باشد، حتماً باید حریم رودخانه‌ها نیز رعایت شده باشد.

تجریشی با اشاره به این که برای مثال در شهری مثل تهران حریم رودخانه‌ها رعایت نشده است، گفت: باید ببینیم علت عدم رعایت حریم رودخانه‌ها ضعف قانونی است یا ضعف نظارتی. واقعیت آن است که در ساخت و ساز در بستر رودخانه‌ها همه دستگاه‌ها اعم از اجرایی و نظارتی مقصر هستند. در کشورهایی که متوجه ضرورت حفظ حریم رودخانه‌ها شدند، قانون و الزامات قانون به درستی اجرا می‌شود.

وی با اشاره به این که مسئولیت مدیریت رودخانه‌ها در بیرون از شهرها برعهده وزارت نیرو است، گفت: در داخل شهرها رودخانه‌ها با همکاری وزارت نیرو و شهرداری‌ها مدیریت می‌شود. برای مثال در مشهد رودخانه‌ای به مدت ۵۰ سال توسط وزارت نیرو به شهرداری اجاره داده می‌شود و شهرداری‌ها ضمن حفظ رودخانه‌ها، از طریق ساخت و ساز در این مناطق کسب درآمد می‌کنند.

معاون سازمان محیط زیست با تاکید بر این که براساس قانون وزارت نیرو مسئولیت آب را برعهده دارد، گفت: اگر در مسیر رودخانه‌ها آلودگی‌هایی ایجاد شود، سازمان محیط زیست موظف است آلاینده‌ها را شناسایی و به قوه قضائیه معرفی کند.

تجریشی با اشاره به این که سیل یک مسئله فنی نیست، گفت: نمی‌توانیم با مخاطراتی مثل سیل و خشکسالی به صورت سازه‌ای برخورد کنیم و برای رفع آنها از سازه‌ها استفاده کنیم.

وی تاکید کرد: باید با مردم به زبان مشترک برسیم و در مواقع حساس وقوع مخاطرات، بتوانیم با زبان مشترک آنها را حساس و آگاه کنیم تا خسارت‌های جانی و مالی مخاطرات طبیعی به حداقل برسد. ضعف سازمان هواشناسی و محیط زیست و بسیاری از دستگاه‌های دیگر این است که نمی‌توانند حرف‌های تخصصی را به شکل شفاف و ساده در اختیار مردم قرار دهند. اگر اطلاعات تخصصی را به زبان ساده ارائه دهیم، می‌تواند تأثیر لازم را داشته باشد.

معاون سازمان محیط زیست تاکید کرد: ۸۶ درصد سد گلستان در هنگام وقوع سل پر بود، مسلماً اگر پیش بینی سیل تنها ۴۸ ساعت قبل از وقوع سیل رخ بدهد، نمی‌تواند کارگشا باشد؛ چون اگر سدها ۴۸ ساعت قبل از وقوع سیل باز شوند، خودش می‌تواند باعث ایجاد سیل شود.

تجریشی با تاکید بر افزایش رخدادهای حدی در جهان گفت: در دو سال گذشته در کالیفرنیا با وجود خشکسالی، بارش شدید رخ داد. همین موضوع در اروپا نیز تکرار شد و مجموع این موارد توجه دانشمندان را به خود جلب کرد. باید بدانیم که در آینده در شرایط حدی قرار داریم؛ به طوری که با وجود خشکسالی‌های متمادی می‌توانیم با بارش‌های سنگین مواجه شویم.

وی ادامه داد: البته اگر مردم به پیش بینی‌ها اعتماد داشته باشند، می‌توان خسارت را تا حد زیادی کاهش داد.